آیا می‌توان جلوی تبدیل شدن یک خاطره بد به یک خاطره همیشگی را در ذهن گرفت؟

این حرف خیلی علمی‌- تخیلی به نظر می‌رسد و البته فیلم‌های سینمایی زیادی هم در این مورد وجود دارد. اما تحقیقات نشان می‌دهند که کنترل حافظه و جلوگیری از شکل گرفتنش خیلی هم تخیلی نیست.

واقعیت این است که چنین امکانی را در حال حاضر در اختیار داریم. این فناوری تحریکِ مغناطیسیِ برون جمجمه‌ای (TMS) نامیده می‌شود و کارش این است که در شیوه شکل‌گیری و بازسازیِ حافظه در مغز اختلال ایجاد کند،از این طریق جلوی تبدیل شدن یک رویداد به یک خاطره بلند مدت و احساسات همراه با آن را بگیرد.

این تکنولوژی می‌تواند انقلابی در درمان اختلالاتی همچون استرس پس از سانحه یا PTSD ایجاد کند.

استرس پس از سانحه اختلالی است که در نتیجه مواجه شدن با یک رویداد ویرانگر (انفجار، تصادف و…) به‌وجود می‌آید. فرد مبتلا به این اختلال این رویداد را مدام به یاد می ‌آورد و استرس ناشی از آن را بارها و بارها از نو تجربه می‌کند.

اثر این فناوری برای درمان انواعی از افسردگی‌ها اثرگذار بوده است و وقتی که راه‌های درمانی دیگر فایده ندارند این فناوری عملکرد مثبتی در درمان نشان می‌دهد.

در این روش لازم نیست که الکترود را وارد مغز کنند از این جهت روشی غیر تهاجمی محسوب می‌شود. این تکنولوژی از یک میدان مغناطیسی در اطراف جمجمه بهره می‌برد و از این طریق سلول‌های عصبی مغز را به صورت هدفمند تحریک می‌کند.

محققان می‌گویند که ترکیبی از تحریک مغز از طریق میدانِ مغناطیسی و بازسازی حافظه موجب می‌شود که بتوانیم خاطره آزاردهنده مربوط به روز قبل را بازسازی و اصلاح کنیم.

در این مطالعه ۱۰۰ فرد بزرگسال دارای سلامت روانی و جسمی ابتدا یک حافظه منفی را یاد گرفتند.

محققان یک روز صبر کردند و الگوی واکنش به اتفاق منفی روز قبل را در بین آزمودنی‌ها بررسی کردند. نتایج نشان داد که آزمودنی هایی که تحت TMS قرار گرفته بودند واکنشِ منفی کمتری نسبت به اتفاق منفی روز قبل نشان می‌دادند.

بخش جلویی قشرِ مغز این آزمودنی‌ها هدف این آزمایش قرار گرفت. البته باید توجه کرد که رویداد از حافظه محو نمی‌شود و الگوی عمل این تکنولوژی پاک کردنِ کل حافظه نیست؛

بلکه مداخله در سازماندهی حافظه است. اینکه رویداد چگونه بعدها به یاد آورده شود تعیین کننده احساسات منفی مثبت و یا خنثی به رویداد است.

آزمودنی‌های این آزمایش بعد از قرار گرفتن تحت میدانِ مغناطیسی همچنان اتفاق روز قبل را به یاد می‌آوردند اما آنچه در آن‌ها تغییر کرده بود واکنش به این رویداد بود؛ احساسات منفی‌ در مورد آن اتفاق به حد قابل توجهی کاهش پیدا کرده بود.