فراموشی چیست؟
فراموشی به معنای شکست های مداوم در به خاطر آوردن یا به خاطر سپردن اطلاعات است. حافظه نیز به بخشی از مغز گفته می شود که اطلاعات مهم و مورد نیاز در آن به ثبت می رسد. لذا شما هنگام اختلال فراموشی، مشکلاتی را در بخش حافظه تجربه می کنید. در دنیای امروزی که افراد با هجوم اطلاعات رو به رو هستند، قطعا درجاتی از فراموشی را تجربه می کنند. اما همه ی این موارد اختلال به شمار نیامده و تنها در صورتی که زندگی روزمره ی فرد را مختل کند مستلزم مراجعه به پزشک است.
علل بروز این اختلال چیست؟
موارد مختلفی باعث ایجاد فراموشی در انسان می شوند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
- داروها: داروهایی نظیر داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب، آنتی هیستامین، آرام بخش ها، مسکن ها، خواب آورها، شل کننده های عضلات و داروهای بیهوشی روی این اختلال موثر هستند.
- روش ها درمانی: روش های درمانی نظیر شیمی درمانی، پیوند استخوان و رادیو تراپی در ایجاد فراموشی موثر هستند.
- ضربات وارده به سر: اگر سر انسان در اثر مواردی مانند سقوط یا تصادف ضربه ی شدیدی ببیند، ممکن است بخش حافظه ی آن دچار آسیب شود. این آسیب شاید با گذشت زمان بهبود یابد.
- سکته ی مغزی: این عارضه معمولا با آسیب به حافظه ی کوتاه مدت همراه است.
- اختلالات خواب: برای داشتن یک حافظه ی خوب باید خواب کافی و منظمی داشت. در صورتی که اختلالات خواب نظیر کم خوابی، خواب بی کیفیت، عدم داشتن خواب پیوسته و … در فرد وجود داشته باشد، فراموشی نیز محتمل است.
- زوال عقل: در این بیماری به صورت تدریجی حافظه کاهش یافته و سایر جوانب فکری نیز کاهش می یابد. شایع ترین علت بروز این اختلال آلزایمر است.
- مصرف دخانیات، الکل و مواد مخدر: این موارد همگی دارای موادی هستند که کاهش حافظه و کاهش اکسیژن رسانی به مغز را در پی دارند.
- افسردگی و استرس: افسردگی و استرس با ایجاد فشارهای عصبی سبب تحریک و پریشانی ذهن شده و حافظه را مختل می کند.
- سوء تغذیه و کمبود بعضی ویتامین ها: تغذیه ی سالم سبب بهبود عملکرد مغز و غذاهای ناسالم و کمبود ویتامین های نظیر بی 1 و بی 12 سبب تاثیر منفی روی حافظه می شوند.
- بعضی بیماری های مغزی و عصبی: بیماری های مغزی و عصبی مانند هانتینگتون، پارکینسون، میگرن و ام اس نیز در بروز فراموشی موثر هستند.
- سایر بیماری ها: کم کاری و پرکاری تیروئید، ایدز، سل، سفلیس و … نیز می توانند روی بروز اختلال حافظه موثر باشند.
فراموشی
ارتباط میان فراموشی و فعالیت های مغزی
همان طور که بخش قبلی بیان شد، بسیاری از مشکلات و بیماری های مغزی و عصبی باعث بروز فراموشی می شوند. بخش حافظه و به خاطرسپاری اطلاعات در مغز قرار دارد. بنابراین ارتباط صدمات وارده به آن و بیماری های مغزی بی دلیل نیست. با ایجاد اختلال در انجام وظایف مغز حافظه نیز دچار مشکل می شود. اما مشکلات حافظه و فراموشی نیز از سوی دیگر سبب بروز و تشدید مشکلات و عارضه های مغزی خواهد شد. به همین ترتیب یک چرخه ی نا مطلوب ایجاد می شود که با گردش آن مشکلات حافظه و آسیب های مغزی شدت می گیرد. به همین دلیل تشخیص و درمان بیماری های مغزی و حافظه اهمیت پیدا می کند.
تشخیص و درمان مشکلات حافظه
برای تشخیص فراموشی ابتدا باید فرد مشکوک به پزشک مراجعه نماید. متخصص مغز و اعصاب، متخصص امراض پیری و متخصصین بهداشت و سلامت روان در این بخش تبحر دارند. حال نوبت به انجام معاینات بالینی و پرسش و پاسخ می رسد. سپس آزمون های شناختی، آزمایش خون، تصویر برداری های مغزی نظیر سی تی اسکن و ام آر آی، نوار مغزی، آنژیوگرافی مغز و کشیدن مایع نخاع انجام می شود.
اما بعد از تشخیص نوبت به درمان فراموشی می رسد. در اولین گام باید دلیل بروز این بیماری تشخیص داده شده و سپس نسبت به رفع آن اقدام کرد. مثلا اگر دارویی این عارضه را ایجاد کرده باید نسبت به تغییر آن اقدام شود. سپس باید از راهکارهای تقویت حافظه و تکنیک های مقابله کننده با کاهش حافظه استفاده نمود. در این بخش متخصصان با تجویز دارو و روان درمانی به کمک بیماران خود می شتابند. فقط در این مورد تبعیت از تجویز پزشک و عدم انجام کارهای خودسرانه را فراموش نکنید.
