مراحل انتقال مدرسه می توانند مشکلات سازگاری به وجود آورند. با هر تغییر در مدرسه (از دوره ابتدایی به راهنمایی و بعد به دبیرستان) نمرات نوجوانان افت می کنند. این افت تا اندازه ای به علت معیارهای تحصیلی سخت تر است. در عین حال، انتقال به مقطع دبیرستان، توجه شخصی کمتر، آموزش جمعی بیشتر و فرصت کمتر مشارکت در تصمیم گیری کلاسی را به همراه دارد.
با در نظر داشتن این تغییرات، شگفت آور نیست که دانش آموزان تجربیات یادگیر خود را در دوره راهنمایی و دبیرستان کمتر از تجربیات مدرسه ابتدایی، مطلوب ارزیابی می کنند.
آن ها همچنین می گویند که معلمان مدرسه راهنمایی، اهمیت کمتری به آنها می دهند، کمتر دوستانه هستند، چندان منصفانه نمره نمی دهند و بیشتر بر رقابت تاکید می کنند. در نتیجه، بسیاری از نوجوانان احساس می کنند شایستگی تحصیلی کمتری دارند و انگیزش آن ها کاهش می یابد.
هنگامی که مدرسه خشک و غیررسمی می شود و انتظارات تحصیلی تغییر می کنند، دانش آموزان به ناچار باید احساس اعتماد به نفس و ارزشمندی خود را دوباره تنظیم کنند.
در تحقیقی که بیش از 300 دانش آموز را از کلاس ششم تا دهم دنبال کردند، معلوم شد که بعد از هر تغییر در مدرسه (از راهنمایی به دبیرستان) میانگین نمرات کاهش و احساس گمنامی افزایش یافتند.
اما تغییر در مدرسه زودهنگام تاثیر منفی تری مخصوصا در عزت نفس دختران داشت که بعد از انتقال به مدرسه راهنمایی افت کرد و به تدریج بهبود یافت. به عقیده پژوهشگران، علت این که دخترها بیشتر افت می کنند این است که انتقال به دوره راهنمایی با تغییرات دیگر در زندگی همراه است.
نوجوانانی که با فشارهای بیشتری مواجه هستند، مثل آشفتگی خانواده، فقر، رابطه کمتر والدین و درماندگی آموخته شده در مورد تکالیف تحصیلی، بیشتر در معرض خطر مشکلات عزت نفس و تحصیلی قرار دارند.
نوجوانان پریشانی که عملکرد تحصیلی آن ها به طور ناگهانی افت می کند، اغلب الگوی بادوام عزت نفس پایین، انگیزش کم و پیشرفت تحصیلی ضعیف نشان می دهند.
پژوهشگران در تحقیق دیگری، نوجوانانی را که مشکل چندگانه داشتند (آن ها که مشکل تحصیلی و مشکل سلامت روانی) و نوجوانای که کاملا سازگار بودند (آن هایی که در هر دو زمینه خوب عمل کردند) در جریان انتقال به دبیرستان مقایسه کردند. با این که میانگین نمرات همه گروه ها کاهش یافت ولی دانش آموزانی که کاملا سازگار بودند کماکان نمرات بالایی گرفتند و نوجوانانی که مشکلات متعدد داشتند، نمرات پایین کسب نمودند.
کمک به نوجوانان برای سازگار شدن با تغییرات در مدرسه
تغییرات در مدرسه اغلب به تغییرات محیطی منجر می شود که با نیازهای رشد نوجوانان چندان مناسب نیستند. این تغییرات، روابط نزدیک با معلمان را در دوره ای که نوجوانان به کمک بزرگسالان نیاز دارند، مختل می کنند، در دوره ای که تمرکز بر خود زیاد است، بر رقابت تاکید می کنند در حالی که میل به استقلال افزایش می یابد، تصمیم گیری و انتخاب را کاهش می دهند و در حالی که نوجوانان بیشتر به فکر پذیرش همسالان هستند در شبکه همسالان اختلال ایجاد می کنند.
کمک بیشتر والدین، معلمان و همسالان، فشار تغییر مدرسه را کاهش می دهد. بعد از وارد شدن به دوره راهنمایی یا دبیرستان، روابط خوب والدین، نظارت کردن آن ها و استقلال دادن تدریجی به نوجوانان با سازگاری بهتر ارتباط دارند.
تغییرات دیگری که چندان گسترده نیستند نیز موثر واقع می شوند. در سال اول تغییر مدرسه، می توان مکانی را در مدرسه تامین کرد تا معلمان بتوانند مشاوره تحصیلی و شخصی ارائه دهند. در ضمن دانش آموزان را می توان در کلاس هایی با چند همسال آشنا گماشت که این کار به امنیت هیجانی و حمایت اجتماعی کمک می کند.
در مدارسی که این گونه مداخله ها وجود دارند، دانش آموزان به احتمال کمتری از لحاظ عملکرد تحصیلی افت می کنند و مشکلات سازگاری دیگری از جمله عزت نفس پایین، مصرف مواد مخدر، بزهکاری و ترک تحصیل نشان می دهند.
پیشرفت نوجوانان حاصل تاریخچه طولانی تاثیرات متراکم است. در آغاز، محیط های آموزشی مناسب، هم در خانواده و هم در مدرسه، به صفات شخصی نظیر؛ هوش، اطمینان به توانایی های خویش، میل به موفق شدن و آرزوهای تحصیلی عالی منجر می شود که به پیشرفت کمک می کنند. با این حال اصلاح محیط نامطلوب می تواند به نوجوانانی که عملکرد ضعیفی داشته اند کمک کند تا ضعف خود را جبران کنند.
