گاهی افتراق علایم بیماریهای روانتنی از کووید ۱۹ بسیار مشکل میشود:
مشکلاتی که پس از آلودگی با کووید بهصورت شایعتر دیده میشود، شامل بیماریهای شناختی و روانپزشکی است که برخی ناشی از خود بیماری است. چون هر بیماری شدید و حادی میتواند مشکلات شناختی و روانپزشکی ایجاد کند. بهاصطلاح میگوییم بعد از هر بیماری شدید ممکن است استرسی رخ بدهد. به بیاندیگر، ویروس کرونا میتواند مستقیما دستگاه عصبی مرکزی را درگیر کند و بیماریهای شناختی دهد. این اختلالات شامل موارد مختلفی ازجمله اختلال تمرکز، رفتارهایی مثل خشم کنترلنشده، اختلالات اضطرابی براثر ویروس یا عدم اکسیژنرسانی به مغز میشود. همچنین ممکن است بیمار دچار اختلال حافظه براثر درگیری برخی قسمتهای مغز شود.
بیماریهای روانتنی طیف وسیعی دارند. شامل دردهای مزمن در قسمتهای مختلف بدن، ناراحتیهای گوارشی، سردرد و تنگی نفس میشود. اختلالات روانتنی همه نوع علائم بیماری را میتواند در بر بگیرد که ناشی از مشکلات روانپزشکی هستند و به بیماریهای جسمی مربوط نمیشوند.
کرونا بیماری ناشناختهای است و بسیاری از ابعاد بیماریزایی این ویروس هنوز ناشناخته است. از اینرو میتواند عوارض مختلفی از جمله علائم روانپزشکی و شناختی و خستگیهای مزمن، حالت اضطراب و افسردگی و اختلال حافظه و تمرکز و اختلال رفتاری نشان دهد. البته بیماری های روانپزشکی مثل افسردگی و اضطراب هم میتوانند علائم فیزیکی شبیه کرونا مثل تنگی نفس، اختلال دستگاه گوارش و درد در نواحی مختلف بدن ایجاد کنند.
بیماریهای روانتنی ریشه روانی داشته اما تظاهرات جسمی دارند. این بیماریها در استرسهای بزرگ مثل جنگ، زلزله و همهگیریها دیده میشود. درواقع استرس زیاد به دنبال از دست دادن عزیزان یا ترس از بیمار شدن خود و همراهان بر اثر کرونا باعث وارد شدن فشار روانی بزرگی به شخص میشود که عامل بروز بیماریهای روانتنی است.
بسیار مهم است که بتوانیم زمینه این علائم را از هم افتراق دهیم تا هرکسی با مشاهده کوچکترین علامتی شبیه کووید ۱۹ به مرکز درمانی مراجعه نکند. البته گاهی افتراق بیماریهای روانتنی از بیماری اصلی بسیار مشکل میشود. ولی نکاتی وجود دارد که به این افتراق کمک میکند. توجه به فاکتورهای خطر از جمله تماس احتمالی فرد با شخص مبتلا به کرونا و توجه به روند بدتر شدن علائم به نفع بیماری واقعی است. به علاوه اگر شخص چند علامت را کنار هم داشته باشد، مثلا علائم گوارشی همراه با تب باشد یا تنگی نفس را با بدندرد داشته باشد، باید به کرونا شک کند. پس هرچه این علائم در کنار هم قرار بگیرند و پایدار و پیشرونده باشند، یعنی ما با بیماری اصلی سروکار داریم.