در ظاهر، آلرژی یک مشکل جسمی و افسردگی یک اختلال روانی است. اما علم پزشکی در سال‌های اخیر نشان داده است که این دو وضعیت می‌توانند به طور مستقیم بر یکدیگر تأثیر بگذارند. در این مقاله از کلینیک تخصصی راه احیا، به بررسی علمی و دقیق ارتباط بین آلرژی و افسردگی می‌پردازیم.
آلرژی چیست؟
آلرژی یک واکنش بیش‌ازحد سیستم ایمنی به موادی است که در حالت عادی برای بدن بی‌ضرر هستند؛ مانند گرده گیاهان، مواد غذایی، یا گرد و غبار. سیستم ایمنی بدن این مواد را تهدید تلقی کرده و با ترشح موادی مانند هیستامین، باعث بروز علائمی می‌شود که معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- عطسه و آبریزش بینی
- خارش چشم، بینی یا پوست
- سرفه و خس‌خس سینه
- احساس خستگی و بی‌حالی مزمن
- بثورات پوستی یا کهیر
افسردگی چیست؟
افسردگی یک اختلال روانی شایع است که احساسات، افکار و عملکرد روزمره فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این اختلال می‌تواند موقتی یا مزمن باشد و به دلایل مختلفی از جمله عوامل ژنتیکی، محیطی، شیمی مغز یا فشارهای روانی رخ دهد. برخی از علائم افسردگی شامل موارد زیر هستند:
- احساس غم یا پوچی مداوم
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌های روزانه
- تغییر در اشتها و خواب
- کاهش انرژی و تمرکز
- احساس بی‌ارزشی، گناه یا ناامیدی
آیا بین آلرژی و افسردگی ارتباطی وجود دارد؟
پاسخ کوتاه، بله. مطالعات پزشکی نشان داده‌اند که میان آلرژی (به‌ویژه آلرژی‌های مزمن یا فصلی) و اختلالات روانی مانند افسردگی، ارتباط معناداری وجود دارد. افرادی که از آلرژی‌های شدید یا مداوم رنج می‌برند، بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند. این ارتباط می‌تواند دوطرفه باشد؛ یعنی هر کدام از این دو اختلال ممکن است باعث تشدید دیگری شود.
مهم‌ترین دلایل علمی این ارتباط
۱. التهاب مزمن ناشی از آلرژی
در پاسخ آلرژیک، بدن مواد التهابی مانند سیتوکین‌ها را ترشح می‌کند. این مواد می‌توانند به سیستم عصبی مرکزی نفوذ کرده و بر خلق‌وخو و عملکرد مغز اثر منفی بگذارند. تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش سیتوکین‌های التهابی با بروز علائم افسردگی مرتبط است.
۲. افت کیفیت زندگی
علائم آزاردهنده آلرژی مانند خواب ناکافی، خستگی روزانه و محدودیت‌های غذایی یا محیطی می‌توانند زندگی فرد را مختل کرده و باعث احساس ناتوانی، انزوا یا غم شوند. این شرایط بستر مناسبی برای بروز افسردگی فراهم می‌کند.
۳. فشار روانی ناشی از بیماری مزمن
زندگی با آلرژی شدید یا کنترل‌نشده می‌تواند منبع مداومی از استرس باشد. نگرانی از حملات آلرژیک، محدود شدن روابط اجتماعی یا دشواری در کنترل علائم، فشار روانی ایجاد کرده و احتمال ابتلا به افسردگی را افزایش می‌دهد.
۴. تأثیر برخی داروهای ضد آلرژی
برخی از آنتی‌هیستامین‌های نسل اول ممکن است باعث خواب‌آلودگی، خستگی و اختلال در تمرکز شوند. این عوارض جانبی در درازمدت ممکن است خلق‌وخو را تحت تأثیر قرار دهد.
چه افرادی بیشتر در معرض این رابطه هستند؟
- افراد با آلرژی مزمن یا شدید
- کودکان و نوجوانانی که از آسم آلرژیک رنج می‌برند
- بیماران دارای سابقه خانوادگی افسردگی یا اضطراب
- افرادی که هم‌زمان دچار اختلالات خواب یا تغذیه هستند
چه باید کرد؟ راهکارهای پیشنهادی کلینیک راه احیا
درمان ترکیبی
در صورتی که فرد هم‌زمان از آلرژی و علائم روانی رنج می‌برد، لازم است درمان تحت نظر متخصصان روان‌پزشکی و آلرژی انجام شود. رویکرد ترکیبی شامل درمان دارویی، مشاوره روان‌شناختی و تغییر سبک زندگی می‌تواند مؤثر باشد.
بهبود خواب و تغذیه
کیفیت خواب تأثیر مستقیمی بر خلق‌وخو دارد. همچنین مصرف مواد غذایی ضد التهاب (مانند ماهی‌های چرب، سبزیجات تازه و مغزها) می‌تواند به کاهش علائم هر دو بیماری کمک کند.
فعالیت بدنی منظم
ورزش نه تنها به کاهش علائم آلرژی کمک می‌کند، بلکه در ترشح اندورفین و بهبود خلق‌وخو نقش مهمی دارد.
روان‌درمانی تخصصی
درمان‌های شناختی-رفتاری (CBT) می‌توانند به افراد کمک کنند تا افکار منفی ناشی از بیماری مزمن را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند.
بدن و روان به‌طور شگفت‌انگیزی به هم متصل هستند. آلرژی، اگرچه یک اختلال جسمی به نظر می‌رسد، می‌تواند آثار روانی عمیقی داشته باشد؛ از جمله بروز یا تشدید افسردگی. آگاهی از این ارتباط و پیگیری درمان هم‌زمان جسم و روان، می‌تواند مسیر بازگشت به تعادل و سلامت را هموار کند.
در کلینیک راه احیا، تیمی از متخصصان روان‌درمان، روان‌پزشک و مشاور در کنار پزشکان عمومی آماده‌اند تا با رویکردی جامع، به شما در مدیریت این اختلالات کمک کنند.
تب ینجه و ابتلا به افسردگی
تحقیقات جدید نشان می‌دهد ابتلا به “تب یونجه” و سایر آلرژی‌های رایج، به طور قابل توجهی امکان ابتلا به “افسردگی” و “اضطراب” را افزایش می دهد.
“تب یونجه” یا “رینیت آلرژیک”، التهاب مخاط بینی است که در اثر واکنش زیاد حساسیتی ایجاد می‌شود و باعث بروز علائمی شبیه علائم سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، خارش چشم‌ها، گرفتگی بینی، عطسه و فشار در ناحیه سینوس‌ها می‌شود. اما بر خلاف سرماخوردگی، ویروس باعث ابتلای به تب یونجه نمی‌شود و در فصل بهار نیز میزان افراد مبتلا به این آلرژی افزایش می‌یابد.
در یک مطالعه جدید، محققان نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. که در این مطالعه ارتباط میان “تب یونجه”،”آسم” و “اگزما” با بیماری‌های روانی بررسی شد.در این راستا محققان معتقدند ارتباط میان این دو دسته بیماری، متخصصان را به پیش‌بینی بهتر اختلالات روانی کمک می‌کند.
محققان دریافتند، التهابات ناشی از آلرژی ممکن است احتمال بیماری‌های روانی را افزایش دهد. در همین رابطه، اضطراب ناشی از مواجهه با آلرژی، ممکن است علت این ارتباط را توضیح دهد.دکتر نیان شنگ، از محققان این مطالعه گفت: در این تحقیق، بیماران در تمامی سنین مورد بررسی قرار گرفتند.وی افزود، ما به این نتیجه رسیدیم که بعضی از بیماران که مبتلا به یکی از اختلالات “اگزما”، “تب یونجه” و یا “آسم” بودند، از اختلالات احساسی رنج می‌بردند.وی ادامه داد، بررسی شرایط عاطفی و سلامت روانی بیماران، می‌تواند به جلوگیری از بروز اختلالات روان بعدی در آن‌ها کمک کند.
جهت درمان افسردگی در ایران ، کلینیک راه احیا از انواع متدهای جدید همچون دستگاه آر تی ام اس ، کتامین تراپی و … استفاده می کند .