زوال عقل چیست؟
زوال عقل نوعی زوال در عملکرد شناختی است که شامل مشکل در فکر کردن، یادگیری و یادآوری، استدلال، تکلم و قضاوت می شود. این بیماری یکی از مواردی است که روند پیری انسان را نشان می دهد اما همواره کسانی که به این بیماری دچار هستند، از سن واقعی خود پیر تر نشان داده می شوند. با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به این بیماری نیز افزایش می یابد.
علائم دمانس چیست؟
دمانس یا زوال عقل، دارای علائم مختلفی است. اما این علائم به صورت مستقیم با نوع زوال و شدت آن مرتبط هستند. این علائم به صورت پیش رونده بوده و از کم به زیاد پیشرفت می کنند. این علائم به صورت خلاصه به شرح زیر هستند:
- از دست دادن حافظه
- فراموشی
- مشکل در داشتن تمرکز
- تغییرات خلقی
- عدم توانایی در استدلال و قضاوت
- احساس گیجی در مورد زمان و مکان
- از یاد بردن نام خود یا افراد خانواده و نزدیکان
- عدم توانایی در انجام کارهای ساده و روزمره
- مشکلات زبانی مانند عدم یافتن یک کلمه ی مناسب
- گوشه گیری و عدم تمایل برای ارتباطات اجتماعی
- بروز تغییرات در عملکردهای اجرایی زندگی و عدم برنامه ریزی صحیح برای امور شخصی و روزانه
علت بروز زوال عقل چیست؟
آسیب به سلول های مغزی سبب بروز زوال عقل می شود. زوال عقل نیز خود سبب آسیب به بخش های مختلف مغزی شده و مشکلات رفتار و تفکر را در پی دارد. اما طبق تحقیقات و نظر متخصصان مهم ترین عامل ایجاد این بیماری، افزایش سن است. شیوع این بیماری در افراد بالای 65 سال بسیار زیاد است. سابقه ی خانوادگی و وراثت، مشکلات قلبی و عروقی، آسیب های مغزی، افسردگی، کمبود ویتامین هایی نظیر ب 12، اختلالات تیروئید، مصرف برخی داروها و … روی بروز این بیماری بی تاثیر نیستند. بیماری های آلزایمر و دمانس عروقی نیز از علائم بالقوه ی برگشت پذیر دمانس هستند.
انواع دمانس کدامند؟
انواع زوال عقل به شرح زیر است:
- زوال عقل بدن لوئی: این نوع از این بیماری به دلیل رسوبات غیر طبیعی و میکروسکوپی در سلول های مغزی ایجاد می شود.
- زوال عقل پیش از تمپورال: پس از زوال عقل عروقی و آلزایمر این نوع از دمانس شیوع بیشتری دارد. علائم آن نیز تغییر در نوع تفکر، گیجی، کاهش سرعت و کندی در انجام کار و اختلالات خواب است.
- فراموشی پیشانی گیجگاهی: این نوع بیماری در اثر از بین رفتن سلول های عصبی لوب های پیشانی ایجاد می شود که پیشرونده نیز هست. علائم آن نیز به صورت زوال رفتاری و شخصیتی و دشواری در تکلم و تولید و درک سخنان است.
- زوال عقل مخلوط: این نوع بیماری با ابتلا به چند نوع زوال عقل به صورت هم زمان رخ می دهد. مثلا ممکن است شخصی به صورت هم زمان دارای آلزایمر و دمانس باشد.
تشخیص این بیماری چگونه صورت می گیرد؟
تشخیص این بیماری تنها با مراجعه ی افراد مشکوک به متخصص امکان پذیر است. بدین ترتیب که ابتدا تعدادی معاینات بالینی صورت گرفته و سوالاتی از سوی پزشک پرسیده می شود. تست های آزمایشگاهی، اسکن مغز و ام آر آی نیز تجویز شده و سپس طبق آن ها نظر پزشک بیان خواهد شد. دقت کنید که این کار به هیچ وجه از عهده ی افراد عادی بر نخواهد آمد.
درمان بیماری زوال عقل چگونه صورت می گیرد؟
برای درمان زوال عقل ابتدا باید نوع آن تشخیص داده شده و علت آن ریشه یابی شود. در این جا باید گفت که تعدادی از انواع این بیماری دارای درمان نیستند. اما روش هایی برای کنترل و جلوگیری از پیشرفت آن ها وجود دارد. اولین روش درمان، دارو درمانی بوده که حتما باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. این داروها عبارتند از: گالانتامین، ریواستیگمین، دونپزیل و ممانتین. این داروها در افزایش سطح کیفی زندگی روزمره ی این بیماران موثر است. مشاوره و روان درمانی نیز در ادامه ی دارو درمانی شروع می شود. در این بخش به بیمار روش هایی برای مراقبت از حافظه و کنار آمدن با بیماری آموزش داده می شود. تغییر سبک زندگی و بهره گیری از زندگی سالم نیز تاثیر زیادی در این مورد دارد. برای مثال، تغذیه ی سالم، زندگی در محیطی با آب و هوای سالم، فعالیت های بدنی روزمره، کاهش استرس و … روی بهبود این بیماری موثر هستند.