ترک اعتیاد
ترک اعتیاد به معنای دوری از مصرف مواد مخدر و محرک‌های طبیعی و صنعتی، و همچنین الکل است. روش‌های گوناگونی برای ترک مواد مخدر وجود دارد که همۀ آن‌ها نقطۀ مشترکی دارند. نقطۀ اشتراک این روش‌ها خودداری از مصرف مواد تا زمانی است که فرد وابستگی جسمی و روانی خود را به ماده مخدر یا محرک از دست بدهد.
تنها پس‌از این زمان است که فرد می‌تواند به زندگی عادی خود بازگردد؛ اگرچه ممکن است تمایل کم‌رنگی به مصرف مواد تا پایان عمر در وجود او باقی بماند. یکی از مهم‌ترین عوامل در ترک موفقیت‌آمیز هرگونه ماده اعتیادآور پشتیبانی افراد خانواده و درمانگرهای حرفه‌ای از معتادان است. این همراهی نقش پررنگی در ترک مواد و بازگشت نکردن دوباره افراد به دوران اعتیاد دارد.
با ما همراه باشید تا به بررسی اعتیاد و روند ترک و درمان آن بپردازیم.
اعتیاد چیست؟
اعتیاد نوعی وابستگی انسان به مصرف مواد اعتیادآور است. این وابستگی آرامش، نشاط و گاهی هم تحریک فرد را برای مدت کوتاهی به دنبال دارد؛ اما پس از گذشت زمان خاصی از مصرف ماده اعتیادآور، اثرهای آن هم از بین می‌رود و فرد دوباره در جست‌وجوی یافتن ماده مصرفی و مصرف دوباره آن برمی‌آید. این وابستگی پس از مدتی که از مصرف مواد می‌گذرد، همیشگی می‌شود و فرد نه‌تنها از نظر جسمی، بلکه از نظر روحی هم به آن وابسته می‌شود.
متأسفانه مصرف ماده مخدر در درازای زمان افزایش پیدا می‌کند؛ چرا که بدن فرد معتاد دیگر با مقدار مصرف پیشین آرامش نمی‌یابد. بیشترین موادی که اعتیاد افراد انسانی را در پی دارند، مواد مخدر صنعتی، سنتی، سیگار و نوشیدنی‌های الکلی هستند. البته دیده شده برخی افراد به مواد دیگری هم مانند بوی بنزین اعتیاد پیدا کرده‌اند. رفتارهای وسواسی نیز نوع دیگری از اعتیاد هستند.
اعتیاد در هر نوعی که باشد، مانع زندگی عادی و طبیعی فرد می‌شود. همچنین زندگی خانوادگی، اجتماعی، روابط شغلی و امور مالی انسان را دچار اختلال می‌کند. ترک اعتیاد می‌تواند این افراد را به زندگی طبیعی بازگرداند.
دلیل اعتیاد چیست؟
شاید برخی افراد ندانند که تنها نداشتن اراده باعث مصرف مواد مخدر و نوشیدن مشروب نمی‌شود؛ هرچند که ضعف اراده هم یکی از نتیجه‌های مصرف مواد بر روی مغز انسان است. مصرف مواد مخدر پیامدهایی بر روی مغز انسان دارد و دستگاه عصبی او را درگیر می‌کند. همین مسئله باعث ایجاد نوعی بیماری می‌شود که فرد کنترل رفتار خود را از دست می‌دهد و به تکرار مصرف ماده مخدر روی می‌آورد. به‌این‌ترتیب، ترک اعتیاد تنها مسئله‌ای جسمی نیست؛ بلکه روان فرد نیز باید در این روند درمان شود.
ترک اعتیاد چیست؟
منظور از ترک کردن اعتیاد پایان دادن به مصرف هرگونه مواد مخدر، دارو، الکل و رفتارهای وسواسی، با مدد از درمان‌های پزشکی و روان‌درمانی است. در این روند، فرد معتاد تلاش می‌کند تا با تغییراتی در جسم و روان خود به بهبودی دست یابد. بهبودی از اعتیاد روندی تدریجی است که فرد ابتدا از نظر جسمی نسبت به ماده مخدر بی‌نیاز می‌شود و پس از آن تلاش می‌کند تا خود را از وابستگی‌های روانی به مخدرهای گوناگون رها کند.
فرد معتاد با ترک مواد مخدر یا الکل تلاش می‌کند تا اختیار زندگی خود را در دست بگیرد و قابلیت‌های جسمی و روانی پیشین خود را بازیابد و ارتقا دهد.
چگونه اعتیاد به مواد مخدر را در نوجوانان تشخیص دهیم؟
1- مشکلات درسی
2- بی علاقگی به کار
3- افت سلامت جسمانی
4- بی توجهی به ظاهر
5- تغییر رفتاری
6- مسائل مالی
نوجوانان در سنی هستند که ممکن است رفتارهای عصبی و پرخاش‌جویانه‌ای از آن‌ها دیده شود. در این زمان، بسیاری از خانواده‌ها نگران می‌شوند که مبادا دختران و پسرانشان به مواد مخدر آلوده شده باشند. دقت در برخی رفتارهای نوجوانان و جوانان می‌تواند دید شما را بازتر کند:
مشکلات درسی
برخی از دانش‌آموزان که به مصرف مواد مخدر رو می‌آورند، نسبت به درس و تحصیل بی‌علاقه می‌شوند. غیبت‌های آنان در مدرسه زیاد می‌شود و نمره‌های آن‌ها افت پیدا می‌کند. همچنین دیگر به فعالیت‌های مربوط به مدرسه اشتیاقی نشان نمی‌دهند.
بی‌علاقگی به کار
بی‌علاقگی به کار و غیبت از محل کار یکی از پیامدهای اعتیاد نوجوانانی است که کار می‌کنند. ترک اعتیاد سلامت را به این گروه از نوجوانان نیز بازمی‌گرداند.
افت سلامت جسمانی
قرمز شدن چشم‌ها و کم شدن وزن دو اثر دیگر مصرف مواد مخدر بر نوجوانان است. کمبود انرژی و علاقه نداشتن به هیچ‌گونه کار و فعالیتی از تأثیرات دیگر مصرف مواد مخدر است.
بی‌توجهی به ظاهر
بسیاری اوقات دیده می‌شود که نوجوانان و جوانانی که برای ظاهر، تیپ و لباس‌های خود اهمیت زیادی قائل بودند، دیگر به هیچ‌یک از این‌ها اهمیت نمی‌دهند. در واقع، دیگر آراستگی ظاهری برای فرد اهمیت زیادی ندارد. این نکته هم یکی دیگر از نشانه‌هایی است که ممکن است ربط به مصرف مواد مخدر داشته باشد.
تغییر رفتاری
گاهی اوقات خانواده‌ها تغییرهای رفتاری خاصی را در نوجوانانشان مشاهده می‌کنند. پنهان‌کاری، جلوگیری از وارد شدن دیگران به اتاقشان و تغییر روابط نوجوانان با افراد خانواده یکی دیگر از این رفتارهای مشکوک است.
مسائل مالی
نیاز مالی بیشتر بدون داشتن دلیل منطقی و افزایش روزافزون این تقاضاها از دیگر موارد مشکوک در روابط نوجوانان است. البته گم شدن پول افراد خانواده یا برخی وسایل خانه را هم باید جدی بگیرید.
مراحل ترک اعتیاد چگونه است؟
ترک مواد مخدر و الکل دارای چند مرحله است. در صورت کامل شدن روند درمان، احتمال کمتری برای بازگشت فرد به مصرف مواد اعتیادآور وجود دارد. با این مراحل آشنا شوید:
1- سم‌زدایی
سم‌زدایی نخستین مرحله درمان و قطع وابستگی فیزیکی نسبت به مصرف مواد مخدر، محرک‌ها و نوشیدنی‌های الکلی است. در مرحله سم‌زدایی، اثر مواد مخدر یا الکل از بدن فرد پاک می‌شود و بدن او پاک‌سازی می‌شود. البته در این مرحله از ترک اعتیاد، فرد با نشانه‌هایی مانند بی‌خوابی، اضطراب، تحریک‌پذیری و حالت تهوع روبه‌رو می‌شود.
سم‌زدایی کمک می‌کند تا فرد کمتر دچار نشانه‌های ترک مواد شود. سم‌زدایی روش‌های گوناگون دارد که از نظر زمانی ممکن است تدریجی، سریع یا فوق سریع باشد. تغذیه سالم، ورزش، طب سوزنی، یوگا، مدیتیشن، بیوفیدبک تراپی، هنرهای خلاقانه و… از نمونه روش‌های سم‌زدایی به شمار می‌روند.
2- درمان دارویی
درمان دارویی یکی از راه‌هایی است که باعث کاهش پیامدهای ترک مواد می‌شود. مصرف برخی داروها کمک می‌کند تا درد و مشکلات دیگری که افرادِ درحال ترک در زمان سم‌زدایی با آن روبه‌رو می‌شوند، کاهش یابد. از نمونه داروهایی که پزشکان در این زمان توصیه می‌کنند، می‌توانیم به قرص‌های بوپرنورفین، نالترکسون و متادون اشاره کنیم.
مسکن قوی بوپرنورفین نشانه‌های بی‌خوابی، اضطراب و تحریک‌پذیری معتادان به هروئین و تریاک را بهبود می‌بخشد. قرص مسکن نالترکسون ماده مؤثری برای پیشگیری از مصرف دوباره مواد و مشروب است. مسکن متادون بیشتر برای معتادان به تریاک و هروئین تجویز می‌شود و نشانه‌های ترک اعتیاد را کاهش می‌دهد.
3- روان‌درمانی
روان‌درمانی کمک می‌کند تا فرد مهارت‌های مقابله با میل به مصرف مواد یا دلایل وابستگی روحی خود به مواد را پیدا کند و بتواند در برابر وسوسه مصرف دوباره مواد مقاوم شود. این کار تنها به‌وسیله متخصصان روان‌درمانگر انجام‌شدنی است.
4- جلوگیری از مصرف دوباره مواد اعتیادآور
بسیاری از افرادی که اقدام به ترک الکل و مواد مخدر و محرک می‌کنند و موفق هم می‌شوند، مدتی پس از ترک دوباره به آن ماده روی می‌آورند. شاید بتوانیم بگوییم مرحله جلوگیری از مصرف دوباره مواد مخدر و الکل مهم‌ترین مرحله در ترک همیشگی این مواد است. خوشبختانه راهکارهای موثری در این زمینه وجود دارد که یکی از بهترین آن‌ها شرکت در جلسه‌های ترک اعتیاد و همراهی با کسانی است که این روند را پیموده‌اند.
مشاوره با درمانگران باتجربه و ارتباط با آن‌ها نیز راه دیگری برای دور ماندن از مواد اعتیادآور است. رعایت نکته دیگری هم در این زمینه بسیار تأثیرگذار است. در صورت مصرف دوباره مواد، موضوع را بی‌درنگ به روان‌شناس یا حامی خود اطلاع دهید تا تدبیرهای مناسب را برایتان به کار ببندند.
آشنایی با فرایند سم‌زدایی در ترک اعتیاد
همان‌طور که اشاره کردیم، مصرف مواد یا نوشیدن الکل تأثیرات مخربی بر بدن انسان می‌گذارد. با ترک مواد و الکل، بدن دیگر هورمون‌های زمان مصرف را ترشح نمی‌کند و این نکته جسم و روان انسان را می‌آزارد. در این زمان، فرد با نشانه‌های جسمی، خلقی، رفتاری و روانی مختلفی روبه‌رو می‌شود. اضطراب، بی‌خوابی، احساس تهوع، درد بدن، ناخوشی، تغییر در خلق‌وخو، بی‌خوابی و نداشتن تمرکز از نشانه‌هایی است که فرد در زمان سم‌زدایی با آن‌ها روبه‌رو می‌شود.
فرایند سم‌زدایی کمک می‌کند تا اثر مواد بر بدن فرد معتاد کمتر و کمتر شود، تا زمانی که او به حالت عادی بازگردد. توجه داشته باشید که هر برنامه سم‌زدایی باید شخصی و فردی باشد و با توجه به ویژگی‌های خاص فرد معتاد و زیر نظر پزشک متخصص تهیه شود.
آشنایی با برخی از روش‌های سم‌زدایی
با برخی از روش‌های سم‌زدایی آشنا شوید:
1- نوشیدن مایعات
نوشیدن آب و مایعات مفید دیگر نقش مهمی در سم‌زدایی بدن فرد درحال ترک اعتیاد دارد. نوشیدن آب پس از انجام عمل‌های جراحی هم توصیه می‌شود تا اثر مواد بی‌حسی و بیهوشی از بدن بیمار خارج شود.
2- تغذیه سالم
خوردن غذاهای سالم که دارای ارزش بالای غذایی هستند، نقش چشمگیری در سم‌زدایی بدن افراد درحال ترک دارد.
3- تمرین بدنی و ورزش
یکی دیگر از راه‌هایی که در سم‌زدایی تأثیر زیادی دارد، تمرین‌های بدنی و ورزش کردن است. فعالیت بدنی باعث عرق کردن می‌شود و عرق کردن کمک می‌کند تا سم از بدن فرد خارج شود.
4- بهره‌گیری از سونا و حمام گرم
سونا و حمام‌های گرم نیز باعث عرق کردن زیاد فرد شده و از این راه به خارج شدن سم از پوست او کمک می‌کند.
5- مصرف مکمل‌های سم‌زدایی
برخی مکمل‌های شیمیایی و گیاهی نیز کمک می‌کنند تا در روند ترک اعتیاد، سم از بدن فرد خارج شود. این مواد گیاهی و شیمیایی باید با نظر پزشک و زیر نظر او مصرف شوند.
6- مشاوره حرفه‌ای
مشورت گرفتن از متخصصان بهداشت روانی روش موثری در مدیریت کردن روند دوری از اعتیاد و به پایان رساندن دوره سم‌زدایی است.
7- روش‌های دیگری سم زدایی
از نمونه روش‌های دیگر سم‌زدایی باید به طب سوزنی، مدیتیشن، یوگا و… اشاره کنیم.
عوامل مؤثر بر مدت‌زمان ترک اعتیاد
زمان ترک مواد مخدر و الکل برای افراد گوناگون متفاوت است و به گزینه‌های مختلفی بستگی دارد. برخی از این عوامل را بشناسید:
1- نوع و مقدار مواد مخدر
نخستین گزینه مؤثر در ترک اعتیاد نوع و مقدار مواد مخدری است که فرد استفاده می‌کند. برخی مواد وابستگی فیزیکی بیشتری ایجاد می‌کنند و زمان بیشتری برای ترک آن‌ها لازم است.
2- مدت‌زمان استفاده از مواد مخدر
سم‌زدایی افرادی که به‌تازگی رو به استفاده از مواد مخدر آورده‌اند، زمان کمتری نیاز دارد و برعکس آن هم صادق است.
3- وضعیت خانوادگی و اجتماعی فرد معتاد و پشتیبانی دیگران از او
افرادی که با حمایت خانواده، دوستان و نزدیکانشان اقدام به ترک اعتیاد می‌کنند، نیاز کمتری به سم‌زدایی دارند. این افراد زودتر نتیجه می‌گیرند؛ به‌ویژه افرادی که اعتیاد خود را با حمایت گروهی ترک می‌کنند.
4- وضعیت بهداشت روانی فرد معتاد
روند اعتیاد آسیب‌های زیادی به همراه دارد. بسیاری از افراد معتاد هم پیش از اعتیاد با مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اند. همۀ این مسائل می‌توانند در ترک آسان‌تر یا دشوارتر اعتیاد نقش داشته باشند. افرادی که مشکلات روانی بیشتری دارند، با حمایت مشاوران حرفه‌ای زودتر به نتیجه می‌رسند.
5- اراده شخصی فرد معتاد
گروهی از افراد اراده قوی‌تری برای ترک دارند. بدیهی است این دسته افراد در زمان کوتاه‌تری اعتیاد خود را ترک می‌کنند.
6- بهره‌گیری از روش‌های کمکی
روش‌هایی برای کمک به افراد معتاد وجود دارد تا ترک اعتیاد را برایشان آسان‌تر کند. بهره بردن از این روش‌های کمکی و حمایتی نیز نقش ارزنده‌ای در ترک زودتر اعتیاد دارد.
روش‌های ترک اعتیاد
چند روش شناخته‌شده در ترک مواد مخدر وجود دارد:
1- ترک اعتیاد با روش فوق سریع
درمان اعتیاد با روش فوق سریع زمان کمتری برای سم‌زدایی نیاز دارد. روشی بیهوشی یکی از این روش‌هاست که گران و پرخطر است. در زمان بیهوشی داروهای گوناگونی به بدن فرد تزریق می‌شود تا وابستگی او را به ماده مخدر قطع کند. این روش برای معتادان به مسکن‌های قوی و هروئین استفاده می‌شود و خطرهای آن بیشتر از سود آن است. درمان فوق سریع ممکن است باعث حمله قلبی، عفونت بدن، تهوع و استفراغ، پارانویا، بالا رفتن دمای بدن، خفگی در اثر آسپیراسیون و حتی مرگ شود.
2- درمان رفتاری‌شناختی یا CBT
در این نوع درمان که نوعی درمان روان‌شناختی است، روان‌درمانگر اعتیاد را از دیدگاه‌های مختلف برای فرد شفاف‌سازی می‌کند. فرد معتاد در این روش با پیامدهای اعتیاد آشنا می‌شود. همچنین از عواملی که باعث روی آوردن او به ماده مخدر شده، آگاه می‌شود. با روشن شدن راه‌های روبه‌رویی با مشکلاتی که فرد برای رهایی از آن‌ها اقدام به مصرف مواد کرده، راه ترک اعتیاد نیز برای بیمار آسان‌تر می‌شود.
3-ترک اعتیاد با کمک دارو
رویارویی با نشانه‌های ترک مواد مخدر و الکل مهم‌ترین چالش برای فرد معتاد است. همین نشانه‌ها و تنش‌ها عامل شکست ترک مواد و الکل در بسیاری از معتادان شده است. داروهای گوناگونی کمک می‌کند تا فرد بتواند بهترین نتیجه را از ترک مواد بگیرد. این داروها باید با توصیه پزشک مصرف شوند و دوز مصرفی آن‌ها هم باید از طرف پزشک تعیین شود.
4- درمان با روش 12 قدم
12 قدم روشی گروهی برای ترک الکل و مواد مخدر است. در این روش، فرد معتاد با همراهی و حمایت افراد دیگری که همگی دوره کوتاه یا بلندمدت اعتیاد را تجربه کرده‌اند، به ترک مواد اقدام می‌کند. روش 12 قدم با پذیرش آغاز می‌شود و پس‌از آن، فرد وارد دوره ترک ماده مخدر می‌شود. این دوره ترک با حمایت انجمن معتادان گمنام ایران یا NA انجام می‌گیرد. شرکت در جلسه‌های این گروه رایگان است و تاکنون هزاران نفر با همیاری این انجمن موفق به ترک مواد اعتیادآور شده‌اند.
5- ترک اعتیاد با روش‌های سنتی
برخی داروهای گیاهی هم در کاهش دادن نشانه‌ها و عوارض ترک مواد مؤثرند. البته هنوز پژوهش‌های کاملی درباره این گیاهان انجام نشده، اما تأثیر آن‌ها در آرامش‌بخشی به افراد درحال ترک دیده شده است. اسطوخودوس و گل گاوزبان دو نمونه از این داروها هستند که اضطراب ناشی از ترک مواد را تسکین می‌دهند. ریشه گیاه مارشمالو در درمان اسهال و دل‌پیچه افرادِ درحال ترک مؤثر است. نعناع و زنجبیل نیز برای درمان تهوع و استفراغ به کار می‌رود.
6- درمان با روش‌های شوک‌درمانی
شوک‌درمانی روشی است که در آن از شوک الکتریکی با ولتاژهای متغیر برای ترک اعتیاد استفاده می‌شود. این شوک با دستگاه‌های مخصوصی بر مغز افراد معتاد ایجاد می‌شود و می‌تواند حالت‌های وابستگی به مواد را در ذهن فرد کاهش دهد. شوک‌درمانی روشی جدید در درمان اعتیاد است. از این روش برای درمان بیماری‌های دوقطبی، افسردگی شدید و اسکیزوفرنی هم استفاده می‌شود.
درمان با کمک دستگاه RTMS
RTMS دستگاهی برای ایجاد امواج مغناطیسی با هدف درمان اعتیاد است. درمان با RTMS با تکیه بر ذهن‌آگاهی یا MBI، درمان بر پایه ساختارهای بیولوژیکی و سم‌زدایی سریع یا UROD انجام می‌شود. این دستگاه در درمان افسردگی، اضطراب، وسواس‌های فکری، سردردهای میگرنی و اختلال دوقطبی هم کاربرد دارد.
امواج این دستگاه آر تی ام اس روی نقطه‌های خاصی از مغز اثر می‌گذارند و منجر به کنترل تنش‌های ناشی از ترک اعتیاد می‌شوند. ترک کردن اعتیاد با مدد از دستگاه RTMS روشی کمکی است و نیازی به بیهوشی ندارد. با استفاده از این روش استرس و تنش‌هایی که از ترک مواد در جسم و روان فرد پدید آمده، کنترل می‌شود.
آیا ترک اعتیاد در خانه امکان‌پذیر است؟
خوشبختانه ترک مواد اعتیادآور در خانه ممکن و شدنی است. بسیاری از افراد در خانه، اما زیر نظر متخصصان اقدام به ترک مواد مخدر کرده‌اند. توجه داشته باشید که ترک مواد و الکل در خانه تنها با نظارت پزشکان و درمانگران باتجربه امکان‌پذیر است. در غیر این صورت، ممکن است فرد دچار صدمه‌های جبران‌ناپذیری مانند از دست دادن آب بدن، شوک و حتی مرگ شود.
برتری‌های ترک اعتیاد در خانه:
چند برتری ترک کردن اعتیاد در خانه را بدانید:
- خانه محیط آشنایی برای بیمار است. بیمار در خانه خود احساس راحتی می‌کند و این نکته می‌تواند در بهبودی او مؤثر باشد.
- هزینه‌های ترک کردن اعتیاد در خانه کمتر از ترک مواد و الکل در بسیاری از کلینیک‌هاست.
- ترک مواد اعتیادآور در خانه از حریم خصوصی فرد محافظت می‌کند.
- در صورت حمایت خانواده و نزدیکان، روند ترک کردن اعتیاد آسان‌تر می‌شود. به همین دلیل است که ترک کردن اعتیاد در خانه از نظر حمایتی به نفع بیمار است.
معایب ترک اعتیاد در خانه:
در کنار برتری‌هایی که ترک ماده مخدر در خانه دارد، این کار ممکن است پیامدهای ناخواسته‌ای هم به همراه داشته باشد. برخی از این پیامدها را بشناسید:
- گاهی اوقات دیده شده ترک اعتیاد در خانه باعث تشدید اعتیاد فرد شده است.
- بیمار در زمان ترک ممکن است دچار عوارضی شود. این کار در مراکز تخصصی و زیر نظر پزشکان از عوارض ناخواسته جلوگیری می‌کند.
پیشنهاد‌هایی برای ترک موفقیت‌آمیز اعتیاد
همۀ کسانی که اقدام به ترک کردن اعتیاد می‌کنند، با انجام اقداماتی می‌توانند موفقیت خود را در این زمینه تضمین کنند:
- خودداری از تماس با کسانی که مواد یا مشروب مصرف می‌کنند.
- خودداری از رفتن به مکان‌ها و مهمانی‌هایی که در آنجا مواد و مشروب مصرف می‌شود.
- اقدام به ترک در گروه‌هایی که از معتادان حمایت می‌کنند.
راهنمای کلی برای ترک مواد مخدر و الکل
شاید فکر کردن به ترک اعتیاد و تصور روبه‌رو شدن با پیامدهای آن برای بیشتر معتادان سخت باشد؛ اما اگر این کار با کمک روان‌پزشکان و درمانگران حرفه‌ای انجام شود، دشوار نخواهد بود. حمایت‌های گروهی نیز یاری‌دهنده بسیاری از افرادی بوده که تاکنون اقدام به ترک مواد کرده‌اند.
در واقع باید به نکته‌ای کلی اشاره کنیم و آن اینکه مشاوره با آگاهان و قرار گرفتن در کنار کسانی که آن‌ها هم راه دوری از اعتیاد را در پیش گرفته‌اند، موثرترین روش‌های درمان بیماری اعتیاد است.
نکته‌هایی درباره اعتیاد به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی
نوعی اعتیاد که در سال‌های اخیر افراد زیادی را درگیر ساخته است، اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی است. در این نوع اعتیاد، فرد نمی‌تواند به مدیریت زمان استفاده خود از فضای مجازی بپردازد و در صورت دوری از اینترنت دچار پریشانی و ناآرامی می‌شود. ترک اعتیاد فضای مجازی نیاز به سم‌زدایی و روش‌های ترک مواد مخدر ندارد؛ اما باید با مشورت روان‌درمانگران حرفه‌ای انجام شود.
نشانه‌های اعتیاد به فضای مجازی
برخی از نشانه‌های اعتیاد به فضای مجازی را بشناسید:
- استفاده زیاده از حد از فضای مجازی و اختلال در فعالیت‌های روزانه.
- ناتوانی در کنترل استفاده از فضای مجازی.
- ناتوانی در جداسازی فعالیت‌های اینترنتی از دیگر فعالیت‌های شخصی مانند کار، تحصیل و روابط اجتماعی.
- احساس افسردگی، اضطراب و پدید آمدن مشکل در روابط اجتماعی.
- ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره و عادی.
پرسش‌های پرکاربرد درباره ترک اعتیاد
خیر. امکان ترک یک‌روزه مواد اعتیادآور وجود ندارد. اعتیاد تنها از نظر جسمی فرد را وابسته نمی‌کند. اعتیاد به مواد و الکل نوعی بیماری مزمن است که علاوه بر جسم بیمار، بر مغز و روان او هم تأثیرگذار است. همین نکته ترک کردن اعتیاد در یک روز را به‌صورت عملی ناممکن می‌سازد.
در زمان ترک کردن اعتیاد از تماس با دوستانی که اهل مشروب و مواد هستند، یا رفتن به مکان‌هایی که در آنجا امکان دسترسی به این مواد هست، خودداری کنید. فعالیت‌های سالم را جایگزین مصرف مواد مخدر یا الکل کنید. همچنین با گروه‌های حمایتی در ارتباط باشید.
خوراکی‌های کامل و پرفیبر مانند انواع میوه‌ها، سبزی‌هایی با برگ تیره و لبنیات از بهترین مواد خوراکی در زمان ترک مواد هستند. غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر و کینوا، حبوبات مانند لوبیا و عدس، پروتئین گوشتی با چربی کم مانند گوشت ماهی و مرغ، چربی‌های سالم مانند روغن زیتون و آووکادو از بهترین مواد خوراکی برای ترک مواد اعتیادآور به شمار می‌روند.
ویتامین‌های گروه ب تأثیر خوبی بر پیامدهای ترک مواد اعتیادآور دارند. مواد معدنی مانند منیزیم و سلنیوم هم در زمان ترک برای بدن ضروری هستند. مصرف پروتئین و گوشت هم به برطرف شدن عوارض ترک کمک می‌کند.
در زمان ترک کردن اعتیاد از مصرف غذاهای پرکالری و ناسالم خودداری کنید. غذاهای فراوری‌شده نیز جزو ممنوعیت‌های غذایی این دوره هستند. مصرف خوراکی‌های سرشار از شکر، چربی اشباع‌شده و سدیم نیز ممنوع است.
بله. استفاده بیش‌ازحد و بدون کنترل فضای مجازی نوعی اعتیاد به حساب می‌آید. این وضعیت اعتیاد به فضای مجازی یا اعتیاد به اینترنت خوانده می‌شود. فرد معتاد به فضای مجازی در کنترل زمان استفاده خود از شبکه‌های اجتماعی ناتوان است و در صورت دسترسی نداشتن به اینترنت دچار پریشانی می‌شود.
ترک کردن اعتیاد به اینترنت از نظر جسمی فرد را دچار مشکل نمی‌سازد. این مشکلی فکری و روانی است و نیاز به مشاوره با کارشناسان بهداشت روانی دارد.
یک بار مصرف مواد انسان را معتاد نمی‌کند؛ اما پژوهش‌ها نشان داده‌اند که کسانی که یک بار ماده مخدری را مصرف می‌کنند، بسیار بیشتر از کسانی که هرگز مواد را امتحان نکرده‌اند، در معرض خطر اعتیاد قرار می‌گیرند.
بله. معتاد کسی است که به مواد مخدر یا الکل وابسته است و در فاصله زمانی خاصی باید به مصرف آن‌ها بپردازد؛ اما در سوءمصرف مواد، فرد ممکن است معتاد نباشد و تنها به یک بار مصرف مواد یا الکل روی آورده باشد. زمانی که کنترل مصرف از دست فرد خارج می‌شود و فرد به مصرف دوز بالایی از ماده اقدام می‌کند، سوءمصرف مواد پیش می‌آید.
گفتار پایانی:
خوشبختانه ترک اعتیاد کاری غیرممکن و سخت نیست؛ اما متأسفانه امکان لغزش دوباره فرد بسیار است. نخستین گام برای اینکه زندگی سالمی داشته باشید، دوری از مواد مخدر، شرایط و مکان‌هایی است که استفاده از مواد را امکان‌پذیر می‌سازد. اما اگر به هر دلیلی به این مواد آلوده شدید، این نکته را بدانید که افراد زیادی در دنیا موفق شده‌اند اعتیاد خود را ترک کنند و تا سال‌های طولانی و حتی تا پایان عمر زندگی سالمی داشته باشند. شما نیز بدون تردید جزو این گروه از افراد هستید.