الگوی تعاملی بین زوجین
رفتارهایی که زوجین به یکدیگر نشان میدهند حاصل یادگیری است حال چه آنهایی که دیده میشوند و کمکم کننده است و چه آنهایی که مخرب و مشکل آفرین است .
یکسری الگوهای تعاملی وجود دارد که باعث تداوم همان رفتارهای سازنده یا مخرب میشود .
تعامل یعنی چی ؟ تا وقتی درباره یک نفر صحبت میکنیم رفتار و شناخت همان فرد در نظر گرفته میشود ولی وقتی دو نفر شدند و فرد دیگری در این رابطه حضور دارد این دو فرد در تعامل با یکدیگر هستند . رفتار فرد عکس العملی دارد و روی رفتار فرد دیگر تاثیر میگذارد .
مثلا اخم یک نفر ( عمل – کنش ) باعث ناراحتی فرد مقابل ( عکس العمل – واکنش ) و این ناراحتی مجدد روی زفتار نفر اول تاثیر میگذارد و به عملی منتهی میشود و……
پس یک عمل نیست یک تعامل است .
حالا چرا الگو ؟ چون در طول زمان تکرار میشود . یکسری رفتارها در موقعیت مشابه تکرار میشوند .
در یک رابطه سالم سعی بر این است که رفتارهای سالم تقویت شود . گاهی ناخودآگاه رفتارهای مثبت را تنبیه میکنیم و دیگر خبیر از آن رفتار نخواهد بود .مثلا : آقا شب خلاف دفعات قبل زود به منزل آمده و بع جای تشویق و تقویت خانم از تنببیه استفاده میکند و میگوید : عه چه عجب یادت افتاد که خانواده داری و….
در زوجین آشفته الگوهای تعاملی منفی بیشتر است . جرو بحث کردن و…. در این رابطه مهارت حل مساله کم و یا وجود ندارد .
3 مدل الگوی تعاملی منفی و رایج در زوجین :
1: نیاز براورده نشده یک فرد باعث ابراز رفتار نامناسب میشود که بالطبع واکنشی منفی در پیش دارد . این واکنش منفی باز رفتار منفی نفر اول را در پی دارد که خود رفتار منفی طرف دوم را فرا میخواند … مثل چرخ این رفتارها رد و بدل میشود . در واقع هر دو نفر به هم حمله میکنند . هر دو داد میزنند . پرخاشگری میکنند و…
2: کنش منفی ( نیاز براورده نشده ) حمله به طرف مقابل . ولی نفر دوم به جای حمله کردن فاصله و کناره گیری را انتخاب میکند . مثلا چرا دیر اومدی ؟چرا این کار رو کردی ؟ و… طرف مقابل به کار خودش میرسه مثلا تلویزیون نگاه میکنه . الگوی تعاملی حمله – کناره گیری. چرا ؟ چرا؟ و… یعنی طلب تغییر
3 : نیاز براورده نشده . کلا هر دو طرف کناره گیری میکنند . الگوی تعاملی کناره گیری
در هر سه مدل زو جین خواستار ترمییم رابطه هستند .
رایجترین این مدلها :
حمله – کناره گیری (حمله که بیشتر در خانمها چون خانمها رابطه مدار هستند و در اولویت است و زودتر نگران فاصله های رابطه میشوند و وقتی مشکل ایجاد میشود پافشاری برای اصلاح آن دارند .و کناره گیری که در آقایون دیده میشود چون موفقیت مدار هستند . معمولا قدرت دست هر کسی باشد بیشتر کناره گیری میکند چون کاری را که میخواسته انجام داده و باعث شاکی شدن طرف مقابل شده است و متقاضی تغییر است و آقا تغییر نمیخواهد )
افراد از هر 3 این مدل استفاده میکنند ولی در شرایطی که از هر کدام بیشتر استفاده کنند میشود الگوی تعاملی مخرب.
با یادگیری مهارتهای زندگی و زناشویی و حل مساله این چرخ مخرب تعاملات منفی را تغییر داده و یک رابطه سالم را جایگزین کنیم .

الهام ولی نژاد – کارشناس ارشد روانشناسی