ذهن خرچنگی

کدام گروه  ذهنیت خرچنگی مبتلا هستند؟

بعضی افراد از ذهنیت مسمومی به نام ذهنیت خرچنگی رنج می‌برند. بگذارید ابتدا علت نامگذاری این ذهنیت را توضیح دهم. به نظر شما اگر چند خرچنگ را در محفظه‌ای کوچک مثلا یک سطل قرار دهید چه اتفاقی می‌افتد؟ خرچنگ‌ها می‌توانند از دیواره سطل بالا بروند و خود را نجات دهند اما به جای این کار از گرسنگی می‌میرند! هر خرچنگی که بخواهد از جداره سطل بالا برود توسط همنوعانش پایین کشیده می‌شود. نتیجه این عادت عجیب خرچنگ‌ها ان است که گروه خرچنگ‌ها یکی یکی از گرسنگی می‌میرند. همه انها می‌توانند به اسانی نجات یابند اما به حکم غریزه‌ای ناشناخته خودکشی دسته جمعی را انتخاب می‌کنند.

از این طرز فکر با عنوان “ذهنیت خرچنگی” یاد می‌شود. ذهنیت خرچنگی به وفور در شرکت ها، سازمان‌ها و کسب و کارها دیده می‌شود. اعضای یک گروه کاری، هدف یکسانی را دنبال می‌کنند اما به دلیل حسادت، کینه توزی، دشمنی و… در مسیر تلاش‌های یک یا چند نفر از اعضای گروه سنگ اندازی می‌کنند. در حالت حاد یعنی زمانی که این رویه به بخشی از فرهنگ سازمانی تبدیل شود همه تلاش‌های فردی، بی‌نتیجه می‌ماند و کل مجموعه شکست می‌خورد.

پیش فرض تمام افرادی که از این عارضه فکری رنج می‌برند ان است که «اگر من نمی‌توانم دیگران هم نباید بتوانند». ذهنیت خرچنگی به شدت مسری است چون کارمندان سالم هم به مرور مقابله به مثل خواهند کرد. بنابراین در سیستم مدیریتی مدرن و هوشمند تلاش می‌شود که ذهنیت خرچنگی به سرعت شناسایی و با ان مقابله شود تا سلامت مجموعه به خطر نیفتد.ذهنیت خرچنگی صرفا از روی حسادت کور نیست. به عنوان مثال نبود فرهنگ شایسته سالاری در فلان سازمان و شرکت به ذهنیت خرچنگی منجر می‌شود. مدیر یا مسولی که توانمندی لازم را نداشته باشد اما از نردبان موفقیت بالا رفته است خواهی نخواهی به ذهنیت خرچنگی متوسل می‌شود چون می‌داند اگر به زیردستان فرصت رشد و پیشرفت دهد ضعف و ناکارامدی خودش اشکار می‌شود و باید جای خود را به دیگران دهد. در واقع یکی از دلایل اصلی ابتلا به ذهنیت گفته شده ان است که خود فرد به ضعفش اذعان دارد و خود را در برابر رقبای بالقوه و هر کسی که قصد موفقیت دارد اسیب پذیر می‌بیند، بنابراین با عقیم گذاشتن تلاش‌های مدعیان در واقع موقعیت نامشروع خود را حفظ می‌کند.